Kup na allegro.pl Zobacz fragmentyZobacz wszystkie tomy
Wstęp
Cmentarze dawne stanowią bogactwo historyczne, kulturowe, religijne i społeczne. Ich bogactwo przejawia się m.in. w elementach architektonicznych (rzeźby, krzyże, epitafia), będących śladami dawnego rzemiosła, w symbolach krajobrazu (symboliczna lokalizacja cmentarza – usytuowany miał być w miejscu nawiązującym do przyszłego raju; symboliczne rośliny; sentencje nagrobne), w kompozycji cmentarza (ogrodzenia, bramy, wnętrza). Ciekawostką jest, że dawniej przy cmentarnym murze, w tzw. strefie zaniedbania, chowano często bezdomnych i samobójców (niekiedy nawet za murami). Funkcjonowanie obok ogólnodostępnego cmentarza wydzielonego miejsca pochówku może świadczyć także o szczególnym kulcie, jakim społeczność darzyło pochowane na nim osoby czy też o głębokich podziałach wewnątrz społeczności, różnorodnej cmentarnej roślinności. Istniały gatunki roślin charakterystyczne dla cmentarzy, co pozwala obecnie zidentyfikować miejsce, gdzie znajdował się cmentarz. Czasami wśród tych charakterystycznych gatunków pojawiały się rośliny obce dla flory regionu, specjalnie posadzone na danym grobie dla ozdoby. W dzisiejszych czasach, nawet jeśli żyją potomkowie zmarłych pochowanych na zabytkowych cmentarzach, to niekoniecznie dbają oni o nagrobki. W wielu przypadkach na tych nekropoliach widoczne są ślady dewastacji historycznych nagrobków. Zdarza się jednak, że wioskowymi cmentarzami opiekują się dzisiejsi mieszkańcy, niekoniecznie mający pochowanych na nich zmarłych.
Tom 18 został poświęcony cmentarzom, które do zakończenia drugiej wojny światowej, funkcjonowały w obrębie obecnego powiatu żagańskiego na terenie gmin: Wymiarki i Żagań.
Jak w poprzednich tomach, tak i w tej publikacji uwzględniono tylko te miejsca pochówków, po których do dziś pozostały choćby fragmenty np.: krzyże, mogiły, nagrobki, grobowce, pomniki, ogrodzenia. Pominięto cmentarze całkowicie zniszczone, po których poza drzewostanem i krzewami, nie zachowały się żadne ślady materialne. Nie uwzględniono także cmentarzy, które po 1945 roku przekształcono np. na parki, boiska sportowe, place zabaw, czy szkółki leśne.
W omawianym tomie wyszczególniono 36 cmentarzy. Trzynaście z nich znajdowało się na terenie przykościelnym w następujących miejscowościach: Bożnów (Eckersdorf), Bukowina Bobrzańska (Buchwald), Chrobrów (Petersdorf), Dzietrzychowice (Dittersbach), Gorzupia Dolna (Nieder Gorpe), Jelenin (Hirschfeldau), Lutynka (Leuthen), Miodnica (Mednitz), Rudawica (Eisenberg), Stara Kopernia (Küpper), Stary Żagań (Altkirch) i Witoszyn Górny (Ober Hartmannsdorf) dwa cmentarze. Tylko jedenaście cmentarzy, położonych w Bożnowie (Eckersdorf), Bukowinie Bobrzańskiej (Buchwald), Chrobrowie (Petersdorf), Dzietrzychowicach (Dittersbach), Gorzupi Dolnej (Nieder Gorpe), Jeleninie (Hirschfeldau), Miodnicy (Mednitz), Pożarowie (Brennstadt), Rudawicy (Eisenberg), Starej Koperni (Küpper) i Witoszynie Górnym (Ober Hartmannsdorf) obecnie służy mieszkańcom tych miejscowości.
